ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆਂ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ: ਇੱਕ ਦੋ ਧਾਰੀ ਚਾਕੂ

ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ)  ਆਧੁਨਿਕ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਨਾਲ ਲਬਰੇਜ਼ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੰਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਖੂਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਟੁੱਟਦੀਆਂ ਮੋਹ ਤੰਦਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆਂ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਅਸਲ ਖੂਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ । ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੇ ਆਗਾਜ਼ ਅਤੇ  ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀਆਂ ਨਾਲ ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਧੁੰਦਲਾਈਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜਟਿਲ ਤਾਣਾਬਾਣਾ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਪਹਿਚਾਣਾਂ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਜਾਦੂਈ ਖਿੱਚ
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਾਇਦਾ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੌਤਿਕ ਦੂਰੀਆਂ ਦੇ ਪਾਰ ਤੋਂ ਜੁੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਦੂਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਦੋਸਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਨਵੇਕਲੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਆਰੰਭਤਾ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆਂ ਹਰੇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ,ਤਜਰਬਿਆਂ ਅਤੇ ਨਿੱਜਤਾ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੇ ਨਵੇਕਲੇ ਮਿੱਤਰਾਂ/ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਰੋਕ-ਟੋਕ ਇਜ਼ਾਜਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਇਸ ਪਹਿਲ ਕਦਮੀ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਂਝ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇੰਨਾਂ ਕਾਬਿਲ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ,ਵਿਚਾਰ,ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲਾਮਿਸਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ,ਧਾਰਮਿਕ,ਰਾਜਨੀਤਕ,
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕਾਰਨਾਂ ਲਈ ਵਕਾਲਤ ਤੇ ਪੈਰਵੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੱਕ ਅਤੇ ਅਰਥਪੂਰਨ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨੇ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕਰਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਗਿਆਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਆਪਣੇ ਰੁਚੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਖੁਦ-ਦਿਸ਼ਾ ਸਿੱਖਣਾ ਨਿਰਣਾਇਕ ਸੋਚ ਅਤੇ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁਨਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਪਾਸਾ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੇਅੰਤ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਉੱਪਰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਸਾਈਬਰ ਬੁਲੀਇੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋਣਾ ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪੱਖ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਗਲਤ ਸਿੱਖਿਆ ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਐਸੇ ਹੰਕਾਰਿਤ,ਹਿੰਸਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਆਮ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ ਟਾਲ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਸਾਈਬਰ ਬੁਲੀਇੰਗ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੇ ਵਾਪਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਭੀਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਨਤੀਜ਼ਾ ਚਿੰਤਾ, ਡਿਪ੍ਰੈਸ਼ਨ,ਇਕੱਲਾਪਣ ਅਤੇ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਤਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਸੰਪਾਦਿਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਹਕੀਕਤ ਦੀਆਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਤੇ ਤਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੁਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਦਰਸ਼ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੀਣਤਾ ਦੇ ਭਾਵ ਤੇ ਡਰ ਸਹਿਤ ਨਿਮਰਤਾ ਦੇ ਭਾਵ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਰਬ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਰੱਖਣ ਦਾ ਦਬਾਅ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਅਸਲੀ ਸਵੈ-ਅਭਿਵੈਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਾਰਣ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੰਤੋਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਦੁਰਪ੍ਰਭਾਵ
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਆਨਲਾਈਨ ਸੰਪਰਕ ਜਿੱਥੇ ਨਵੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਹ ਮੁੱਖ ਸੰਪਰਕ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਪੈਰਾਡਾਕਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ: ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਸਕਰੀਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਹ ਅਸਲੀ ਭਾਵਾਤਮਿਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਣ ਜਾਂ ਟੈਕਸਟ ਕਰਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੋ ਡੂੰਘਾਈ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਤੋਂ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਹਰ ਵੇਲੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਪਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਾਲਾ ਰੁੱਖ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਸੈਟਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ  ਇਹ ਕੋਈ ਅਜੀਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਆਪਣੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਕੁਦਰਤੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਟੁੱਟਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਬਾਬਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਭਾਲ
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਆਨਲਾਈਨ ਅਵਤਾਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਲਾਭਾਂ ਅਤੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਾਚਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਸਲੀ ਮੁੱਖ-ਮੁੱਖ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਜਰੂਰਤ ਵੀ  ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀ ਹੈ । ਸਕੂਲਾਂ, ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਾਂ ਨੂੰ ਐਸੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਲਿਆਉਂਣ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸਲੀਅਤ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀਆਂ ਸਦੀਵੀ ਸਾਂਝਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਣ। ਡਿਜੀਟਲ ਸ਼ਾਮਿਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਸਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਾ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵੀ ਸਮਾਜ ਕੁਝ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਕਰੀਨ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਰਹਿਣ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਝਾਅ ਹਨ।
ਨਤੀਜਾ
ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਨਵੇ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਇਕੱਠੇ  ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਨੌਜਵਾਨ ਇਸ ਜਟਿਲ ਮੰਜ਼ਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ  ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਵੇ ਬਣ ਰਹੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਖਤਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ। ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇਣੀ ਆਧੁਨਿਕ ਪੀੜੀ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।ਸਮਾਜ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧਣ ਫੁੱਲਣ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਮੌਕਾਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਖਿਰਕਾਰ, ਲਕੀਰ ਇਹ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਰਚੁਅਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਭਲਾਈ ਵਾਸਤੇ ਵਰਤਿਆਂ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸਭ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਉਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਉਸਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ।
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
Previous articleਇਤਫ਼ਾਕ
Next articleਕਵਿਤਾਵਾਂ