ਪਿੰਡ ਸ਼ਹਿਰ ਬਣ ਗਏ ਜਿਵੇਂ ਗੁੱਸਾ ਹੋਵੇ
ਸਧਾਰਨ ਪਰ ਸ਼ੁੱਧ. ਰੰਗੀਨ ਪਰ ਨਕਲੀ. ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਦਿਲਚਸਪ ਲਿਖਤ
(ਲਹਿੰਦਾ ਪੰਜਾਬ)– ਇੱਕ ਪੇਂਡੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਣਕ ਦੀ ਦੌਲਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਕਟੋਰੀ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਰੱਖ ਕੇ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਘਿਓ ਲਿਆਉਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕਣਕ ਨੂੰ ਤੱਕੜੀ ਵਿੱਚ ਤੋਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਸਗੋਂ ਮੈਂ ਘਿਓ ਤੋਲ ਕੇ ਉਸੇ ਕਟੋਰੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਵਾਪਸ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ।ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੇ ਸਨ, ਇੱਕ ਸੰਘਣੇ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਸਿੱਕੇ ਅਤੇ ਨੋਟ ਇੱਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗਰੀਬੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਪਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਸਿਰਫ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਟੁੱਟਦੇ ਅਤੇ ਮਾਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ।ਉਹ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਆਦਮਖੋਰ ਬਲਦ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ।ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਐਨੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਸਾਂ ਸਨ। ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ਵਾਂਗ।ਦਾਦੀ ਦੇ ਸਬਰ ਨੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਜੰਜਾਲ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਫਿਕਰ ਰੱਖਣ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਘਰ ਅਤੇ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਚਲਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ।ਕੇਲਾ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨਪੜ੍ਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਜਿੱਥੇ ਗਰੀਬ ਆਦਮੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀਮਤ ਸਾਧਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਜ਼ਤ-ਮਾਣ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਿਭਾਉਣਾ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਐਸ਼ੋ-ਆਰਾਮ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਲੜਾਈ-ਝਗੜਾ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪਰਾਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੋਂ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦਾ ਪੈਸਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਨ ਖਰੀਦ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।ਉਹ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਜ਼ਮੀਨ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਿਰਚਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਾਟੀ ਦੀ ਲੱਸੀ ਨੂੰ ਛੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ, ਔਰਤਾਂ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਰਗੜ ਕੇ ਲਾਲ ਮਿਰਚਾਂ ਪਾ ਕੇ ਲਸਣ ਦਾ ਪੁਲਾਉ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਬਰੋਥ ਅਤੇ ਬਰੈੱਡ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਭਿਓ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਖਾਓ।ਸਾਗ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਲਈ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਪਕਾਉਂਦੇ ਸਨ।ਮੀਟ ਈਦ ‘ਤੇ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਸ਼ੂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਰੋਥ, ਤਾਂ ਜੋ ਹਰ ਕੋਈ ਖਾ ਸਕੇ।
ਇੱਥੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਧਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਸੀਸਾਂ ਦੇ ਵਟਾਂਦਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੀਵਨ ਚਲਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ, ਜਨਾਬ, ਇੱਥੇ ਅੱਜ ਵੀ ਗਰੀਬ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਨੂੰ ਭੁੱਖੇ ਨਹੀਂ ਸੌਣ ਦਿੰਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ। ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਆਟਾ ਗੁੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਵਿੱਚ ਕੜ੍ਹੀ ਪਕਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਚੁੱਲ੍ਹਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਗੋਬਰ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ ਸੜਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਘਰ ਦਾ ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ ਸੀ, ਭਾਵ ਰਾਖ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਛੁਪੀਆਂ ਚੰਗਿਆੜੀਆਂ। ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਵੀ ਅੱਗ ਲਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ।ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਫਿਰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਾਂਡੀ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ।ਕੜ੍ਹੀ ਬਣਦੇ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਟੋਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਖੱਬੇ-ਸੱਜੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ।ਕੜ੍ਹੀ ਪਕਾਉਂਦੇ ਹੋਏ। ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਵੀ ਦਾ ਹਲਵਾ ਅਤੇ ਮਿੱਠੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਜੋ ਕਦੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਭੱਠੀ ਤੇ ਕਦੇ ਘਰ ਦੇ ਤੰਦੂਰ ਜਾਂ ਤਵੇ ਉੱਤੇ ਪਕਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।ਕਿੰਨੇ ਸਾਧਾਰਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ.. ਡਰ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਨਾ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ. ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਹਨੇਰੀਆਂ ਬਿਸਤਰੇ ਦੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਖੁਸ਼ ਰੂਹ ਨੇ ਦਿੱਤਾ. ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲੋਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਰੂੰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਚਾਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦੀਵੇ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਸੂਈ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਲਾਲਟੇਨ ਬਣਾ ਕੇ ਰੇਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੌਣ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਆਰਾਮ ਘਰ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ। ਕਤਲ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁਨਾਹ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਵੱਲੋਂ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ.ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੇ, ਪਰ ਅਪਰਾਧ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ.ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੇ ਕਦੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਅਦਾਲਤ। ਅਜਿਹੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾਮ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਹਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਲਾਹਾਂ, ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਅਤੇ ਕੱਚੀ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਉਪਾਸਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਮੁੰਡਿਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਮੌਲਵੀ ਸਾਹਿਬ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮੌਲਵਾਨ ਸਾਹਿਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਕਾਇਆ ਹੋਇਆ ਖਾਣਾ ਸਵੇਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਲਿਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ। ਲੇਖ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਸ ਨੁਕਤੇ ਲਈ ਕਲਮ ਉਠਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਉਦੇਸ਼ਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ।ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਇਸ ਲਾਭ ਨੂੰ ਵਿਲੱਖਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਟੀ.ਵੀ. ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਘਰ, ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਫੈਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲੇ ਮਰਦ-ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਸਸਤੇ ਭਾਅ ‘ਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਮਕਾਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਖਰੀਦਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਸਤੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੂਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੌਦੇ ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ‘ਤੇ ਖਰੀਦੇ ਹਨ।ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਫਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਵਟੀ ਵਸਤੂਆਂ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ।ਗੁਆਂਢੀ ਵੀ ਇੱਥੇ ਅਜਨਬੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਵਤ ਤੇ ਮਨਮਾਨੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ ਨਹੀਂ, ਵਿੱਦਿਆ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਹਨ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਚੰਗੇਰੇ ਭਵਿੱਖ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲਏ ਸਨ, ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਅਸਲੀ ਰੰਗ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਦਾ ਪਛਤਾਵਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਉਸਨੂੰ ਕੁਚਲ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਝੂਠ ਅਤੇ ਧੋਖੇ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਘਾਟੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਨਾਵਟੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜਿਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਸੋ।
ਲੇਖਕ: ਜ਼ਫਰ ਇਕਬਾਲ ਜ਼ਫਰ
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
