ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ 10ਵਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ – ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ (ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ) (ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸਹੂੰਗੜਾ)
ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੀਵਰ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਰੁਝਾਨ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਜ ਲਿਵਾਸਾ ਹਸਪਤਾਲ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕੰਸਲਟੈਂਟ ਜੀ.ਆਈ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਸਰਜਰੀ ਡਾ ਅਨਿਲ ਵਿਰਦੀ ਅਤੇ ਡਾ ਮੁਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਗੈਸਟਰੋਐਂਟਰੌਲੋਜੀ ਅਤੇ ਹੈਪੇਟੋਲੋਜੀ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਕਾਰਨ ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਮੌਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 40 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 12 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹਨ। ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ, ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਲਕੋਹਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲ ਵਾਲੀ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੀਵਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ।ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਲੀਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਨਵੇਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਉਲਟ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਡਾ: ਮੁਕੇਸ਼ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲਿਵਾਸਾ ਹਸਪਤਾਲ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਪੂਰੇ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਮਰਪਿਤ ਲੀਵਰ ਆਈ.ਸੀ.ਯੂ. ਬੈੱਡ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਲੀਵਰ ਰੀਸੈਕਸ਼ਨ, ਲੋਬੈਕਟੋਮੀ, ਟੀਏਸੀਈ, ਆਰਐਫ ਐਬਲੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੀਵਰ ਦੀਆਂ ਸਰਜਰੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਡਾ ਅਨਿਲ ਵਿਰਦੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ “ਲੀਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ, ਹੈਪ ਸੀ, ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ 3:4:3 ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲ ਵਾਲੀ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਦਾ ਸਹਿ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਘਾਤਕ ਹੈ ਪਰ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਾਈਬਰੋਸਕੈਨ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਟੈਸਟ ਹੈ।ਫਾਈਬਰੋਸਕੈਨ ਨੇ ਲੀਵਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਦਾਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਲੀਵਰ ਦੇ ਬਾਇਓਪਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਥ ਟੈਸਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਹੁਣ ਲਿਵਾਸ ਹਸਪਤਾਲ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।ਡਾ. ਮੁਕੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪੰਜ ਮੁੱਖ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਵਾਇਰਸ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਏ, ਬੀ, ਸੀ, ਡੀ ਅਤੇ ਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਕਿਸਮਾਂ B ਅਤੇ C ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ, ਇਕੱਠੇ, ਲੀਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਏ ਅਤੇ ਈ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੂਸ਼ਿਤ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ, ਸੀ ਅਤੇ ਡੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਖੂਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਰਲ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਡਾ: ਅਨਿਲ ਵਿਰਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ, ਸਹੀ ਭਾਰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ, ਘੱਟ ਚਰਬੀ, ਘੱਟ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ 1400 ਕੈਲੋਰੀਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅਤੇ ਉੱਚ ਫਾਈਬਰ ਸਮੱਗਰੀ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਆਮ ਨੁਸਖੇ ਹਨ ਜੋ ਲੀਵਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ:
1. ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ
2. ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਵੋ
3. ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ
4. ਨਾਈ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸੈਲੂਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਹੈਡਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰੇਜ਼ਰ ਬਲੇਡ, ਮੈਟਲ ਸਕ੍ਰੈਪਰ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ
5. ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਿਨਸੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
6. ਡਿਸਪੋਜ਼ੇਬਲ ਸਰਿੰਜਾਂ ਅਤੇ ਸੂਈਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। 7. ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਏ ਅਤੇ ਬੀ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾਓ।
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
