ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਫਲੋਰਾ
(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ) ਅੱਠ ਅਗੱਸਤ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਆਰਜੀ ਕਾਰ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਅਰਧ ਨਗਨ ਲਾਸ਼ ਮਿਲੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਗੁਪਤ ਅੰਗ, ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ੂਨ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਗਰਦਨ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵੀ ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬਲਾਤਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕ’ਚ ਗੁੱਸਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਥਾਂ -ਥਾਂ ਰੈਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਨਿਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਵਾਲ ਬਾਕੀ ਹੈ: ਕੀ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਿਨਾਉਣੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਜਿੰਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਥਾਈ ਹੱਲ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਪਰੋਕਤ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੇਰੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਪਹੁੰਚ ਜੋ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸੰਸਥਾਗਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬਲਾਤਕਾਰ ਵਰਗੇ ਜੁਰਮਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤਾਂ ਤੇ ਕੀ ਬੀਤਦੀ ਹੈ , ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ, ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ , ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜਿੰ਼ਦਗੀ ਕਿਸ ਤਰਹਾਂ ਦਰਦ, ਸਦਮੇ ਵਿਚ ਲਿਪਟੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਵਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਧੁੰਦਲੀ ਹਕੀਕਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2014 ਵਿੱਚ 337,922 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 2022 ਵਿੱਚ 445,256 ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ (ਐੱਨ.ਸੀ.ਆਰ.ਬੀ.) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2012 ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 25,000 ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, 2020 ਦੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਸਾਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਸਾਲਾਨਾ ਸੰਖਿਆ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ 30,000 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 39,000 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, 2018 ਵਿੱਚ, ਔਸਤਨ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਰ 15 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। 2022 ਵਿੱਚ 31,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਜ਼ਾ ਸਾਲ ਜਿਸ ਲਈ ਡੇਟਾ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਉਹ ਅੰਕੜੇ ਹਨ ਜੋ ਦਰਜ਼ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਹਨਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ਰਮ ਦੇ ਮਾਰੇ, ਚੁਪੀ ਵੱਟ ਕੇ ਇਹ ਸਭ ਸਹਿ ਲਿਆ ਤੇ ਜਿੰ਼ਦਗੀ ਭਰ ਲਈ ਇਸ ਦਰਦ , ਸਦਮੇ ਗਲੇ ਲਗਾ ਲਿਆ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਕੜਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਨੰਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 179,000 ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਰਾਧੀ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ 9,670 ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਅਪਰਾਧ ਕਿਸੇ ਅਜਨਬੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਔਸਤਨ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 86 ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਹਰ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਡਰਾ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥਾਂ ਤੇ ਮਹਿਫੂਜ਼ ਹਾਂ ?
ਇਹ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਮਰਦ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਵਾਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਦਬਦਬੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੰਿਗ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਮਰਦਾਨਗੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਲੰਿਗ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਅਸਮਾਨਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਰਦ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ- ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਵਧੀ ਹੋਈ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੌਕੇ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ, ਸ਼ਕਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ, ਸੀਮਤ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ-ਕਾਲਜ ਵੀ ਛੱਡਣਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬੇਟੀ ਬਚਾਉ – ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਉ ਵਰਗੇ ਨਾਹਰਿਆਂ ਨੂੰ ਲੀਰੋ-ਲੀਰ ਕਰਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੀਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਵਿਦਵਤਾਪੂਰਣ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਲੰਿਗਕਤਾ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦ ਜਿਨਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਭਰਪੂਰ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਜ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਵੀਨਤਮ ਹੈ। ਅਜੀਬ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਲੰਿਗਕਤਾ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਲਈ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਮਨੋਜ ਕੇ. ਪਾਂਡੇ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਟੀ.ਐਸ. ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ ਰਾਓ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਕਿ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਕਈ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਂਗੋ, ਘਾਨਾ, ਕੀਨੀਆ, ਸੂਡਾਨ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਜਰਾਤ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦੇਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਨਸੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਮਾਰੀ (2022) ਦੁਆਰਾ “ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਲਿੰਗਕਤਾ ” ‘ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਵਧੇਰੇ ਵਿਹਾਰਕ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 88% ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 66% ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਉਚਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੱਬੇ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਜਵਾਨ ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ ਨੂੰ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਣ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨੋਟ ‘ਤੇ, ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੇ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ “ਉਡਾਨ” ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਸਫਲ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ‘ਤੇ ਇਸਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਉਦਾਰਤਾ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਇੱਕ ਸਕੂਲ-ਅਧਾਰਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ 2019 ਤੱਕ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੈਕਸ ਸਿੱਖਿਆ ਸਮੇਤ ਸਿਹਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਕੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਣ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਿਨਸੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਵਾਰਤਦਾਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਸੀਮਤ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਲੋੜ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ। ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਮੌਡਿਊਲ ਅਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਚਰਚਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਿਤ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਭਰਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਮਰਦਾਨਾਪੁਣੇ ਦੀਆਂ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਹੌਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਤਾਕਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਕੰਮ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਜਿਨਸੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸੋਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੰਿਗਕ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰਾਂ, ਉਮਰ-ਸਬੰਧਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੰਕਲਪਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਹਿਮਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਥਾਂ ਬਾਰੇ ਸਮਝ ਵੀ ਡੂੰਘੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਵਾਰੀ, ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧ, ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਚਾਰਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਪਿਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
