(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ)-ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਦੀ ਦਰ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਵੱਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ,ਪਰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਮੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਦੁਚਿੱਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ, ਖ਼ੁਦਕਸ਼ੀ ਦੇ 10 ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਿਖਰ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 10-12 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਆਪਣੀ ਬੇਇਜ਼ਤੀ ਜਾਂ ਉਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾਏ ਜਾਣ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀ ਕਰ ਪਾਉਦੇ ਹਨ।
ਸੰਨ 2014 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੋਈ ਇਕ ਖਬਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸੰਨ 2013 ਵਿੱਚ 2471 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫੇਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਬੈਠੇ ਸਨ।ਸੰਨ 2012 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 2246 ਸੀ।ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਖ਼ੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਮਾਪਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਨ ਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।ਜੋ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਜਾਂ ਰੁਚੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀ ਹੈ।ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ,ਆਧਰਾਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼,ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੱਭ ਤੋਂ ਖਰਾਬ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ,ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਹੀ ਹੰੁਦੀ,ਮਾਪਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੋਲੋੜਾ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾੜੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਦੇਖ ਭਾਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ,ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਜਵਾਨੀ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਵੱ਼ਖ-ਵੱਖ ਪੜ੍ਹਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੰੁਦੀ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਕੂਲ,ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ ਵਲੋਂ ਅਗਸਤ 2021 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਿੰਤਾਂਜਨਕ ਹਨ ਜੋ ਦਰਸਾਉਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਲ 2017-19 ਦੌਰਾਨ 14 ਤੋਂ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ 24568 ਨਾਬਾਲਗਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਨਾ ਕਰਕੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੇਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।ਇਹ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਨਾ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇਣ ‘ਚ ਸਮਰੱਥ ਹਾਂ,ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅਸੀ ਅਜਿਹਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਸਮਾਜਿਕ ਮਹੌਲ ਸਿਰਜ ਸਕੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੋਮਲਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ।ਸਿਹਤਮੰਦ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੈਕਸ ਜਾਂ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝੋ।ਅਸੀ ਆਪਣੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਜੋ ਕੁਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹ ਇਕ ਖੋਖਲਾ ਸਮਾਜ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਨਿਰਾਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਨਹੀ ਹੈ।ਜੇਕਰ ਅਸੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਮਤਿਹਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਸਬੰਧਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦਰਦਨਾਕ ਬੀਮਾਰੀਆਂ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ,ਨਸ਼ਾਖੋਰੀ,ਕਿਸੇ ਅਜੀਜ ਦੀ ਮੌਤ,ਅਣਚਾਹੇ ਗਰਭ,ਗੁਆਚਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਤੀ,ਗਰੀਬੀ, ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਆਦਿ।ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਦੁਖਦ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 13325 ਲੜਕੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਵੀ ਖਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਉਮਰ ਦੀਆਂ 8029 ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਸੰਨ 2017 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲਗਾਇਆ ਸੀ,ਉਥੇ ਸੰਨ 2018 ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 8162 ਅਤੇ ਸੰਨ 2019 ਵਿੱਚ 8377 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮਤਲਬ ਕਿ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਹਾਈਕਰੀ-ਚਾਇਲਡ ਰੲਾਟਿਸ ਐਂਡ ਹਿਊਮਨ ਨੇ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਗੜਦੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਚਿੰਤਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਖਤ ਚੌਕਸੀ ਪਤਾ ਨਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਜੋ ਵੀ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਯਤਨ ਆਧੂਰੇ ਹਨ।ਇਹ ਉਹ ਵਰਗ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਸਮ੍ਹੇਂ ਬਾਅਦ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਕੀਮਤੀ ਸਰਮਾਇਆ ਬਣ ਜਾਦਾ ਹੈ,ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਵਕਤੀ ਮੌਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆ ਦੇ ਲਈ ਇਸ ਘਾਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਛੋਟੇ ਹੰੁਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਿਲਕੁਲ ਸੀਮਿਤ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ।ਕਈ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਇਕੱਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਮ੍ਹੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਮਾਪੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਸਵਾਲ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੰੁਦਾ ਹੈ।ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਿੱਜੀ ਕਾਰਨਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵਿਆਕਤੀ ਵਲੋਂ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰਨਾ ਸਾਡੀ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੌਜਵਾਨ ਜਾਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਲੋਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਲੀਲਾ ਸਮਾਪਤ ਕਰਨਾ ਇਹ ਦਰਸਾਉਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮ੍ਹੇ ਸਾਡੀ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਹਨ,ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨਾਲ ਤਾਲ-ਮੇਲ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹੇ ਕਾਊਸਲਿੰਗ ਸੈਸ਼ਨ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਂ ਹੈ,ਸਗੋਂ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਹੈ।ਮਾਪੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਵੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕੱਲਾਪਣ ਮਾਨਸਿਕ ਉਦਾਸੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਸਮ੍ਹਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਅਜਿਹੇ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪੇਸ਼ਕਸ਼ :-ਅਮਰਜੀਤ ਚੰਦਰ 9417600014
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨ ਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
