(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ)-ਦੋਸਤੋ ਅੱਜ ਦੀ ਦੌੜ ਭੱਜ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਗਠੀਏ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਿਆਦਾ ਲੋਕਾ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ.
ਗਠੀਆ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Arthritis (ਆਰਥਰਾਈਟਸ) ਯੂਨਾਨੀ ਤੋਂ arthro-, ਜੋੜ + -itis, ਜਲਣ) ਇਹ ਇੱਕ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵਧ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।[1][2] ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਰਖਿਅਕ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਇਨੋਵੀਅਲ ਕੈਵਿਟੀ(ਮੈਂਬਰੇਨ) ਝਿੱਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਲਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਸਇਨੋਵਾਇਟਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗਠੀਏ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਮ ਸਿਹਤ ਸਥਿਤੀ ਕਈ ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਰਥਰੈਲਜੀਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਧਾਰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਇੱਕ ਤੀਬਰ ਕਠੋਰਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਹੈ ਜੋ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਅਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗਠੀਏ ਦੇ ਆਮ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਠੋਰਤਾ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਸੋਜ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਗਤੀ ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਥਾਈ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਦਰਦ ਅਸਹਿ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਇਲਾਜ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਠੀਏ ਹੈ, ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਗਠੀਏ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਗਠੀਏ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਿਆਪਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ:
ਗਠੀਏ -ਇਹ ਕਿਸਮ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਪਰਤ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਠੀਆ ਉਂਗਲਾਂ, ਗੁੱਟ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਨਾਬਾਲਗ ਗਠੀਏ (JA) – ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗਠੀਏ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪੀੜਤ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੋਡਿਆਂ, ਗਿੱਟਿਆਂ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਜਬਾੜੇ, ਗਰਦਨ, ਮੋਢੇ ਅਤੇ ਕੁੱਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਗਠੀਏ (OA) – ਇਸ ਕਿਸਮ ਨੂੰ ਡੀਜਨਰੇਟਿਵ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਪਾਸਥੀ ਦੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਿੱਠ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ, ਕੁੱਲ੍ਹੇ, ਹੱਥ, ਗਰਦਨ ਅਤੇ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਗਠੀਏ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਗਠੀਏ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕੜਾਅ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸੋਜ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਗੇ ਕਿ ਮੋਸ਼ਨ ਰੇਂਜ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਚਮੜੀ ਦੀ ਲਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਠੀਏ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਲੱਛਣ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਥੱਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਰਾਇਮੇਟਾਇਡ ਗਠੀਆ (RA) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ।
ਗਠੀਏ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਗਠੀਏ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਖਰਕਾਰ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਸਮ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋੜਾਂ ਨੂੰ ਉਪਾਸਥੀ (ਜੋ ਕਿ ਲਚਕੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਟਿਸ਼ੂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਪਾਸਥੀ ਦੁਆਰਾ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਬਾਅ ਸਮਾਈ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਦਮਾ ਜੋ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਅੰਦੋਲਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਵੀ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਪਾਸਥੀ ਟਿਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਠੀਏ ਦੇ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵੱਲ ਖੜਦੀ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਸੰਭਾਵੀ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
ਗਠੀਏ (OA) – ਸਧਾਰਣ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਅੱਥਰੂ ਓਸਟੀਓਆਰਥਾਈਟਿਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਸੱਟ ਜਾਂ ਲਾਗ ਕਾਰਟੀਲੇਜ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗਠੀਏ – ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ, ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਨਰਮ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਿਨੋਵਿਅਮ ਜੋ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪਾਸਥੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਨਤੀਜੇ
RA ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਲਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਨੀਮੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਵਿਗਾੜ ਵੱਲ ਵੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਜੋੜਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਮਨ ਆਯੂਰਵੈਦਿਕ ਅਤੇ ਨੈਰੋਥੈਰਪੀ ਸੈਟਰ ਬਾਪਲਾ
ਵੈਦ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਪਲਾ 9914611496
ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly
