(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ)
ਲਿੰਗ ਵਿਤਕਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਪਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਾਦਾ ਭਰੂਣ ਹੱਤਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਵਜੰਮੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੜਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਲੜਕਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਰਸ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਰਿਵਾਰਕ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਲੜਕੀ ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰੂਪ ਚੋਣਵੇਂ ਗਰਭਪਾਤ ਹੈ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਦੁਆਰਾ ਬੱਚੇ ਦੇ ਲਿੰਗ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਦਾ ਭਰੂਣ ਦਾ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਨਾ ਚੁਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਲੜਕਿਆਂ ਨੂੰ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਧ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਜੋ ਕੁੜੀਆਂ ਜਨਮ ਲੈ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਘੱਟ ਮੌਕੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮਰਦ ਦੇ ਸਾਥ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਮੁੰਡਿਆਂ ਲਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਰਜੀਹ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਅਕਸਰ ਦਾਜ ਦੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਪਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀ-ਕਨਸੈਪਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀ-ਨੈਟਲ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਤਕਨੀਕ (ਪੀਸੀਪੀਐਨਡੀਟੀ) ਐਕਟ, ਜੋ ਕਿ ਲਿੰਗ-ਚੋਣ ਵਾਲੇ ਗਰਭਪਾਤ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨ, ਜੋ ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਸਮਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਭੇਦਭਾਵ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ “ਬੇਟੀ ਬਚਾਓ, ਬੇਟੀ ਪੜ੍ਹਾਓ” ਵਰਗੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵੀ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਸਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਮੂਲ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੌਰ ਮਾਨਸਾ
ਸੰਪਰਕ: 8360900917
