*ਸ਼ੂਗਰ(ਮਧੁਮੇਹ)ਰੋਗ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ*

(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ) ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਊਰਜਾ ਕਿਥੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ? ਇਸ ਸੁਆਲ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸਾਦੇ ਉੱਤਰ ਵਜੋਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਗੁਲੂਕੋਜ਼ (ਸ਼ੱਕਰ)ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।

 *ਸ਼ੂਗਰ ਕਿਵੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?*

ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਪੈਨਕਰੀਆਜ਼ ਇੰਨਸੁਲਿਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਇਹ ਇੰਨਸੁਲਿਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਗੂਲੂਕੋਜ਼ ਨਾਲ ਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਜੇਕਰ ਇੰਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਗਲੂਕੋਜ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਡੀਕਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੂਗਰ ਘੱਟ ਗਈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਰਿਆ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਭਾਵ ਗਲੂਕੋਜ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਤੇ ਇੰਨਸੁਲਿਨ ਘੱਟ ਤਾਂ ਮੈਡੀਕਲੀ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਵੱਧਣ ਬਾਬਤ ਕਿਹਾ ਜਾਦਾ ਹੈ।

*ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਕਿਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?*

ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

1.ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਭਾਰ ਜਾਂ ਮੋਟੇ ਇਨਸਾਨ

2.ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲੱਤ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ

3.ਅਨੁਵਾਂਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ਤੇ

4 .ਉਮਰ ਦੇ 5 ਦਹਾਕੇ ਵਾਲੇ

5. ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ

*ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ*

1.ਜਿਆਦਾ ਭੁੱਖ ਦਾ ਲੱਗਣਾ

ਸਰੀਰ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੈੱਲ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਇਨਸੁਲਿਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੂਗਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਲੋੜੀਂਦੀ ਊਰਜਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਊਰਜਾ ਦੀ ਇਹ ਕਮੀ ਭੁੱਖ ਵਧਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ।

2.ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨਾ

ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।

3.ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਖੁੱਸ਼ਕੀ

ਜਦੋ ਸਰੀਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ  ਨਮੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਲ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਖੁੱਸ਼ਕੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

4.ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ

ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੂਡ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰੋਗੀ ਘੱਟ ਦਿਲ ਦੇ  ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣਾਂ ਪੈਂਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

5 .ਧੁੰਦਲਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ

ਧੁੰਦਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਾ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ। ਤਰਲ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਕਾਰਨ ਅੱਖਾਂ, ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਜਾਂ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

 **ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਿਵੇ ਕਰੀਏ?**

ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ (ਮਧੁਮੇਹ) ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਰੀਕੇ ਹਨ:

1. ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ:

  ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਪੂਰੇ ਅਨਾਜ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। ਸ਼ੱਕਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕੀਤੇ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਓ।

2. ਕਸਰਤ

 ਨਿਯਮਿਤ ਕਸਰਤ ਕਰੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੌੜਨਾ, ਚੱਲਣਾ,ਤਰਾਕੀ ਜਾਂ ਕੋਈ ਖੇਡ।ਉਪਰੋਕਤ ਕਾਰਜ ਵਜ਼ਨ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਸੁਲਿਨ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ।

3. ਭਾਰ ਤੇ ਕਾਬੂ

 ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਭਾਰ ਮਧੁਮੇਹ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

4. ਸਟ੍ਰੈਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ:

ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਾਰਮੋਨਲ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

5. ਨਿਯਮਤ ਚੈਕ-ਅਪ:

ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੈਕ-ਅਪ ਕਰਵਾਓ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਧੁਮੇਹ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।

6. ਨੀਂਦ :

 ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣਾ ਵੀ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਦੇ ਬਚਾਓ ਲਈ ਇਕ ਉਪਾਅ ਹੈ।

7. ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ:

ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕੇ ਮਧੁਮੇਹ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

(ਬਾਕੀ ਅਗਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ )

ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly