ਰੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਵਾਂਗਰ ਮਾਵਾਂ, ਧੁੱਪਾਂ ਸਹਿ ਕੇ ਵੰਡਦੇ ਛਾਵਾਂ

(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ)

(ਅੱਜ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਤੇ ਹੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਲਗਾ ਕੇ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾ ਕੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਆਉਂਦੇ 364 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸਭ ਭੁੱਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ)

ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਵਾਂ ਵਰਗੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਹੀ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਰੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮੁੱਢ ਕਦੀਮੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਪੇਟ ਦੀ ਭੁੱਖ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਅਤੇ ਤਨ ਨੂੰ ਢੱਕਣ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਰੁੱਖਾਂ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਰੁੱਖ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਸਹਿ ਕੇ, ਖ਼ੁਦ ਸੇਕ ਝੱਲ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਛਾਂ ਕਰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਫੁੱਲ, ਫ਼ਲ, ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੱਕੜੀ ਆਦਿ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਕੱਟ ਸੁਟਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਤੇ ਹੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਲਗਾ ਕੇ ਫੋਟੋ ਖਿਚਵਾ ਕੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਆਉਂਦੇ 364 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸਭ ਭੁੱਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਸਾਨੂੰ ਹਰ ਇੱਕ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਮਸ਼ਾਲ ਨਿੱਤ ਦਿਨ ਹੀ ਬਲਦੀ ਰੱਖਣੀ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਲਗਾਏ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਰੁੱਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਵੀ ਚੁਕਣਾ ਪਵੇਗਾ।

ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਰੁੱਖ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਕੁਝ ਦਿੰਦੇ ਹਨ :

1. ਆਕਸੀਜਨ: ਰੁੱਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨਾਮਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਆਕਸੀਜਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਰੁੱਖ ਸਾਡੇ ਬਚਾਅ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।

2. ਸਾਫ਼ ਹਵਾ: ਰੁੱਖ ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋਆਕਸਾਈਡ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਸਲਫਰ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਖ ਕੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਮਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ। ਰੁੱਖ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਫਸਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਐਲਰਜੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

3. ਪਾਣੀ: ਰੁੱਖ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਣੀ ਫਿਰ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਛੱਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਵਾ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੁੱਖ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਖੁਰਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

4. ਜਲਵਾਯੂ ਨਿਯਮਤ : ਰੁੱਖ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਸੋਖ ਕੇ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਛੱਡ ਕੇ ਜਲਵਾਯੂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਇੱਕ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਫਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰਕੇ, ਰੁੱਖ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚਲੀ ਗਰਮੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

5. ਛਾਂ: ਰੁੱਖ ਛਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਗਰਮੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਠੰਢ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੀਟ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

6. ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣਾ: ਰੁੱਖ ਧੁਨੀ ਤਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸੋਖ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੌਲੇ-ਰੱਪੇ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਅਸਤ ਸੜਕਾਂ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ।

7. ਲੱਕੜੀ: ਰੁੱਖ ਸਾਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਖਿੜਕੀਆਂ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦਾ ਫਰਨੀਚਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਬਾਲਣ ਲਈ ਲੱਕੜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਦਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਮਟੀਰੀਅਲ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।

8. ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮੁੱਲ: ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰੁੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਘਰਾਂ ਦੇ , ਰੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਘਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਰੁੱਖ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਲਈ ਆਕਰਸ਼ਕ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਰੁੱਖ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਸਰੋਤ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈਏ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਸਕਣ।

ਚਾਨਣ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਔਲਖ

ਪਿੰਡ ਗੁਰਨੇ ਖੁਰਦ (ਮਾਨਸਾ) ਸੰਪਰਕ 9876888177

‘ਸਮਾਜਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly