ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਰਸੇਨਿਕ ਧਾਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਇਕ ਦੋਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ

(ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ) ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਜਨ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਕ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਆਰਸੇਨਿਕ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਇਸਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਲੋਕ ਦਲੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਣਪਛਾਤੇ ਫਾਇਦੇ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲੇਖ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਜਟਿਲ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਰੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਆਰਸੇਨਿਕ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਤੱਤ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭੂਗਰਭ ਤੋਂ ਜਲ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਖਣਨ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਚਮੜੀ ਦੇ ਦਾਗ, ਵਿਕਾਸਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਹਿਰਦੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (WHO) ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 200 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸੁਝਾਏ ਗਏ ਸੀਮਾ 0.01 mg/L ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ।

ਆਰਸੇਨਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਪੱਖ ਇਸਦਾ ਅਣਐਲਾਨਿਆ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁਭਾਅ ਹੈ। ਆਰਸੇਨਿਕ ਜਹਿਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਝੋਪੜੀਆਂ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਇਲਾਜ ਵਾਲੇ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸਮੁਦਾਇ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤੋਂ ਦੇ ਕੋਲ ਨਿਯਮਿਤ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਰੋਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।

ਇਸਦੀ ਨਾਟਕੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੁਝ ਖੋਜਕਰਤਾ ਖਾਸ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਕੁਝ ਅਧਿਐਨ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਘੱਟ ਪੱਧਰਾਂ ‘ਤੇ ਆਰਸੇਨਿਕ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਮਾਈਕ੍ਰੋਬਾਇਲ ਗੁਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਨਿਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ ਕਿਸਾਨੀ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਆਰਸੇਨਿਕ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਸਮਰਥਕ ਦਲੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਆਰਸੇਨਿਕ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੇ ਨਵੀਨਤਮ ਫਿਲਟਰਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਲਾਗੂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

 ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਫਾਇਦੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਉਹ ਇਸਦੀ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਖਤਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗੰਭੀਰ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਕ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨੀ ਫਾਇਦਿਆਂ ਅਤੇ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਿਹਤ ਖਤਰਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਸੰਬੰਧ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਨੈਤਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਰਸੇਨਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਢੰਗ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮੁਦਾਏ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਟੈਸਟਿੰਗ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਬਣਦੇ ਹਨ।

ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਰਸੇਨਿਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਇੱਕ ਜਟਿਲ ਸਮੱਸਿਆ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਜਾਂਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਸੰਭਾਵਿਤ ਫਾਇਦੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਉਹ ਸੰਪਰਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਖਤਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਢੱਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਲ ਗੁਣਵੱਤਾ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣੂਤਾ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਕ ਹੈ ਕਿ ਨੀਤੀ ਨਿਰਧਾਰਕ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਸਮੁਦਾਏ ਆਰਸੇਨਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਲਈ ਨਵੀਨਤਮ ਹੱਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਧਿਆਨ ਜਨ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਲਈ ਸ਼ੁੱਧ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸਮਾਜ ਵੀਕਲੀ’ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਦਿਤਾ ਲਿੰਕ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
https://play.google.com/store/apps/details?id=in.yourhost.samajweekly